Οἱ προσδοκίες τῶν πιστῶν ἀπό τήν Ἑβδομάδα τῶν Παθῶν τοῦ Κυρίου εἶναι μεγάλες. Πορευόμαστε πρός τήν Ἀνάσταση καί θέλουμε νά ἔχουμε ἔντονη συμμετοχή στά γεγονότα πού θά ὁδηγήσουν σέ αὐτήν ὥστε νά καταλάβουμε κάτι ἀπό τό πάθος τοῦ Χριστοῦ. Ὅλα ὅσα συμβαίνουν στούς ναούς κατά τήν διάρκεια τῆς Μεγάλης Ἑβδομάδας βοηθοῦν πολύ στήν ἐκπλήρωση αὐτῶν τῶν προσδοκιῶν. Ὅσα λέγονται μέ τά κείμενα τῶν ἀκολουθιῶν τῆς Μεγάλης Ἑβδομάδας, μέ τίς μελωδίες τῶν ψαλτῶν, μέ τά δρώμενα πού λαμβάνουν χώρα, συμβάλλουν μέ τόν τρόπο τους στήν προσπάθεια τῶν πιστῶν νά καταλάβουν τί ἀκριβῶς συμβαίνει καί ποιά εἶναι ἡ θέση τους σέ ὅλα αὐτά. Ἡ σημασία ὅσων διαδραματίζονται γιά ὅλους ἐμᾶς συνδέεται καί μέ τήν κατανόηση τῆς κατάστασης στήν ὁποία βρισκόμαστε, ἀλλά καί τῆς κατάστασης στήν ὁποία ἡ Ἐκκλησία μᾶς καλεῖ νά βρεθοῦμε.
Στόν ὄρθρο τῆς Μ. Δευτέρας ἡ Ἐκκλησία καλεῖ τούς πιστούς νά θυμηθοῦν τήν διήγηση τῆς ξηρανθείσης συκῆς. Σύμφωνα μέ τόν εὐαγγελιστή Μᾶρκο, ὁ Χριστός ἀναχωρεῖ ἀπό τήν Βηθανία, ἔχει πεινάσει καί προσπαθεῖ νά χορτάσει τήν πεῖνα Του μέ τόν γλυκό καρπό μιᾶς παρακείμενης συκιᾶς. Πλησιάζοντας τήν συκιά διαπιστώνει ὅτι αὐτή εἶναι ἄκαρπη ἔχοντας νά προσφέρει μόνο τά τραχιά καί ἄχρηστα φύλλα της. Ὁ Κύριος θά τήν καταραστεῖ νά μήν ξανακάνει ποτέ καρπό, μέ τόν εὐαγγελιστή Ματθαῖο νά προσθέτει ὅτι ἡ συκιά ἀμέσως μετά τόν λόγο τοῦ Χριστοῦ ξεράθηκε.
Φαίνεται περίεργη ἡ ἐπιλογή τῆς Ἐκκλησίας νά μᾶς θυμίσει ἕνα τέτοιο συμβάν μέ πρωταγωνιστή τόν Χριστό. Δέν φαίνεται νά ἔχει ἄμεση σχέση μέ τά Πάθη τοῦ Χριστοῦ. Ἀλλά ὡστόσο ἔχει μεγάλη σημασία γιά τήν κατανόηση τῆς δικής μας κατάστασης, γιά νά καταλάβουμε ποιοί εἴμαστε καί τί μποροῦμε νά ἀναμένουμε ἀκολουθῶντας τόν σταυρωμένο καί ἀναστάντα Χριστό. Οἱ ἑρμηνευτές παρατηροῦν ὅτι ἡ ἄκαρπη συκιά συμβολίζει τήν ἀνθρωπότητα πού μέχρι καί τήν ἔλευση τοῦ Χριστοῦ δέν εἶχε καταφέρει νά ἀποδώσει πνευματικούς καρπούς παρά τίς συνεχεῖς προσπάθειες τοῦ Θεοῦ γιά τήν ἐπιστροφή τῶν ἀνθρώπων κοντά Του. Τά δέ τραχιά φύλλα τή συκῆς συμβολίζουν τούς δερματίνους χιτῶνες πού ἐνδύθηκε ὁ ἄνθρωπος μετά τήν παρακοή, τήν Πτώση καί τήν ἔξοδο ἀπό τόν Παράδεισο. Μαθαίνουμε ἀπό τούς Πατέρες, ὅπως ἀκριβῶς μαθαίνουν τά παιδιά τά θεμελιώδη τῆς ζωῆς ἀπό τούς δικούς τους γονεῖς, ὅτι ὁ ἄνθρωπος πρίν τήν παρακοή τῶν πρωτοπλάστων ἦταν ἐνδεδυμένος τήν «θεοΰφαντη στολή», τήν στολή τῆς χάριτος καί τῆς δόξας τοῦ Θεοῦ. Μέ τήν παρακοή τῆς ἐντολῆς θά ἀπεκδυθεῖ τήν στολή αὐτή καί θά διαπιστώσει ὅτι εἶναι γυμνός χωρίς πιά τήν θεία περιβολή. Καί ὁ Θεός, γιά νά μήν μείνει ὁ ἄνθρωπος ἀκάλυπτος μπροστά στά καινούργια δεδομένα τῆς νέας του ζωῆς, θά ντύσει τόν ἄνθρωπο μέ τούς δερμάτινους χιτῶνες πού, ἀπό τή μιά, ἦταν ἕνα φυσιολογικό ἀποτέλεσμα τῆς ἁμαρτίας καί ἀπό τήν ἄλλη, ἕνα δῶρο τοῦ Θεοῦ.
Δερμάτινοι χιτῶνες εἶναι ἡ δωρεά στόν ἄνθρωπο τῆς γέννησης καί τῆς ἀνάπτυξης τῆς βιολογικῆς ζωῆς τοῦ ἀνθρώπου, τῶν ποικίλων λειτουργιῶν τῆς ζωῆς ὅπως ἡ ὀργάνωση τοῦ κοινωνικοῦ βίου καί τῆς οἰκογένειας καί ἐπίσης, ἡ δωρεά τοῦ νόμου τοῦ Θεοῦ. Ἀλλά ὅλα αὐτά καί ταυτόχρονα ἀντιστοιχοῦν σέ μιά θνητή ζωή πού ἁμαρτάνει, μιά ζωή πού ὑπόκειται στήν φθορά καί καταλήγει στόν θάνατο, ἐνῷ τήν ἴδια στιγμή ὁ νόμος τῆς ἁμαρτίας ἀντιστρατεύεται πάντα τόν νόμο τοῦ Θεοῦ. Ἔτσι, μέ τήν Πτώση ὁ ἄνθρωπος θά ἐνδυθεῖ τοῦ δερμάτινους χιτῶνες καί ἀπό τή μιά, θά περιβληθεῖ την νεκρότητα καί θά ξεκινήσει τόν ἀγῶνα γιά τήν ἐπιβίωση πού θά ἐξελιχθεῖ σέ παράταση τοῦ ἐπερχόμενου θανάτου. Ὁ ἄνθρωπος θά θέλει νά ζήσει, ἀλλά αὐτή του ἡ ἐπιθυμία θά κυριεύει τήν σκέψη του καί ἡ φροντίδα τῆς βιολογικῆς ζωῆς γιά νά μήν πεθάνει θά δεσμεύει ὅλες του τίς δυνάμεις. Ἀπό τήν ἄλλη, ὁ θάνατος θά εἶναι καί πνευματικός, τά αἰσθητήρια τοῦ ἀνθρώπου θά χάσουν τόν προσανατολισμό τους πρός τόν Θεό καί θά ἀρχίζουν οἱ ἄνθρωποι νά νομίζουν ὅτι εἶναι ἡ δόξα, οἱ τιμές καί τά ὑλικά ἀγαθά ὅλα αὐτά μέ τά ὁποῖα ὁ ἄνθρωπος ἔχει ἀνάγκη νά «ντύσει» τήν ζωή του. Οἱ δερμάτινοι χιτῶνες εἶναι ἀποτέλεσμα τῶν ἐνεργειῶν μας, ἀλλά καί τῆς φιλανθρωπίας τοῦ Θεοῦ, καί αὐτή ἡ σύνθετη κατάσταση δημιουργεῖ τήν αἴσθηση ἑνός φαύλου κύκλου, μέ τήν ἐλπίδα βέβαια τῆς λύτρωσης, δηλαδή, τήν ἐλπίδα κάποια στιγμή νά ἐνδυθοῦμε ξανά τήν «θεοΰφαντη στολή», αὐτή τή φορά πιό φωτεινή, πιό χαριτωμένη, πιό ἔνδοξη.
Αὐτή εἶναι ἡ κατάστασή μας ἐνῷ εἰσερχόμαστε στήν Μ. Ἑβδομάδα καί δέν διαφέρει πολύ ἀπό τήν κατάσταση τοῦ κόσμου μας, τότε καί τώρα. Ὅταν σκεπτόμαστε τήν ἀνθρωπότητα στό σύνολό της, βγαίνοντας γιά λίγο ἀπό τόν μικρόκοσμο τῆς δικῆς μας φροντίδα, ἡ εἰκόνα πού δημιουργοῦμε στόν μυαλό μας εἶναι μᾶλλον ἀποθαρρυντική. Οἱ ἄνθρωποι στήν μεγάλη τους πλειοψηφία θέλουν νά πράττουν τό καλό, ἀλλά τό ἀποτέλεσμα εἶναι τό κακό νά ἔχει κυριαρχήσει παντοῦ. Τό ἴδιο καί οἱ ἡγέτες τους, ἀσκοῦν διακυβέρνηση γιά τήν εὐημερία τῶν λαῶν τους, ἀλλά γίνεται περισσότερο ἀπό σαφές ὅτι τελικά συναγωνίζονται ποιός θά προκαλέσει περισσότερο πόνο καί μεγαλύτερο θάνατο ὁ ἕνας στόν ἄλλο. Λογικό ἐπακόλουθο εἶναι ἡ διαπίστωση ὅτι ἡ πορεία τοῦ κόσμου εἶναι σέ λάθος κατεύθυνση καί εἶναι σίγουρο ὅτι ὁ κόσμος ἀπομακρύνεται ὅλο καί περισσότερο ἀπό τόν Θεό. Ἀλλά καί ὅταν φέρουμε στό νοῦ μας τήν στάση τῶν σύγχρονων ἀνθρώπων ὄχι μόνο συλλογικά, ἀλλά καί ἀτομικά, ἐπίσης θά ἀπογοητευτοῦμε γιά τίς ἐπιλογές τους, γιατί ἀκόμα καί στό ὄνομα τῆς ἀνθρωπότητας καί τῶν δικαιωμάτων της, καταφέρνουν νά ἔχουν ὅλο καί λιγότερη σχέση μέ τόν Θεό, χωρίς νά μποροῦν νά ἀναχθοῦν μέσῳ τῶν δερμάτινων χιτώνων πρός τήν πραγματική ζωή. Τό ἀποτέλεσμα εἶναι ἡ ἀκαρπία τῆς ἀνθρωπότητας καί μιά μόνιμη σύγχυση τοῦ ἀνθρώπου σέ βαθμό πού, ἐνῷ ὁ Θεός θά γίνεται πλήρης ἄνθρωπος καί θά ζεῖ μέ τούς ἀνθρώπους τήν ἀνθρώπινη ζωή, οἱ ἄνθρωποι ὄχι μόνο δέν θά ἀναγνωρίζουν στό πρόσωπό Του τόν Θεό, ἀλλά θά θεωρήσουν ὅτι ἀποτελεῖ καί κίνδυνο γιά τό κῦρος τους στήν κοινωνία καί τόν κόσμο. Μπροστά στόν κίνδυνο νά καταρρεύσει τό «βασίλειό» τους, ὁ ἀληθινός Βασιλιᾶς, ὁ βασιλιᾶς Χριστός. θά πρέπει νά πεθάνει ἀμέσως μετά τήν βασιλική του ὑποδοχή στά Ἱεροσόλυμα.
Ἡ Ἐκκλησία φέρνει ἐνώπιον μας τήν ἱστορία τῆς ξηρανθείσης συκῆς γιά νά δείξει ὅτι ὁ Χριστός ἐπείγεται, μέ σφοδρή πνευματική πεῖνα, νά ἐπιτελέσει τό πάθος Του, βιάζεται νά θυσιαστεῖ γιά νά ὁλοκληρώσει τό ἔργο τῆς σωτηρίας. Ὁ Χριστός εἶναι πεινασμένος γιά τήν λύτρωσή μας καί ἐμεῖς, ὅπως ἡ ἄκαρπη συκιά, δέν ἔχουμε νά τοῦ προσφέρουμε κανένα καρπό πού νά ταιριάζει στήν πεῖνα τοῦ Λόγου. Ὅλα τά ἔργα μας καί μάλιστα αὐτά γιά τά ὁποῖα ὑπερηφανευόμαστε, δέν ἔχουν καμία σχέση μέ ὅλα αὐτά πού περιμένει ἀπό ἐμᾶς ὁ Θεός. Τά ἔργα πού ζητάει ἀπό ἐμᾶς ὁ Θεός, εἶναι ἕτοιμος νά τά πράξει πρῶτα ὁ ἴδιος. Αὐτά τά ἔργα, αὐτή τήν ἀρετή πού ταιριάζει σέ ὅποιον σηκώνει τόν σταυρό, θέλει νά δεῖ ὁ Χριστός στήν ἄκαρπη συκιά μέ τά τραχιά φύλλα πού συμβολίζει τό σύνολο τῶν ἀνθρώπων καί τήν σκληρότητα τῆς ζωῆς. Ὁ Χριστός παρουσιάζεται σκληρός γιατί θά καταραστεῖ τήν συκιά νά μήν ἀποδώσει ποτέ ξανά καρπούς, ἀλλά ἡ σκληρότητα τοῦ Χριστοῦ στήν πραγματικότητα ἀποκαλύπτει ὅτι ἡ ἀρετή μέ τήν ὁποία ὁ ἄνθρωπος εἶναι πλασμένος νά ζεῖ δέν μπορεῖ ποτέ νά εἶναι ἀποτέλεσμα τῶν ἀνθρώπινων πρακτικῶν. Ἡ ἀρετή τοῦ Ἰησοῦ πού οἱ ἄνθρωποι θά πρέπει νά μιμηθοῦν δέν μπορεῖ νά εἶναι ἔργο τῶν ἀνθρώπων. Ὁ Χριστό θέλει νά στρέψει τήν προσοχή τῶν ἀνθρώπων ἀπό τά δικά τους πρόσωπα καί τίς σχέσεις τους, στό πρόσωπο τοῦ Θεανθρώπου.
Ὁ Χριστός θά πάθει καί θά ἀναστηθεῖ γιατί εἶναι ὁ μόνος τρόπος νά λυτρωθεῖ ὁ ἄνθρωπος ἀπό τήν σκληρότητα τῆς ζωῆς πού μόνος του προκάλεσε καί οἱ ἄνθρωποι θά πρέπει νά παραμείνουν προσηλωμένοι σέ Αὐτόν. Μάλιστα, ἡ θυσία τοῦ Χριστοῦ θά μεταφέρει τόση χάρη στούς ἀνθρώπους καί συνεχῶς, χωρίς διακοπή καί ἔλλειψη, ὥστε οἱ συνέπειες τῆς θυσίας στόν Σταυρό νά διαρκοῦν μέχρι καί σήμερα καί εἴμαστε σίγουροι ὅτι θά διαρκέσουν μέχρι τήν συντέλεια τῶν αἰώνων.
Ὁ Θεός ἔπλασε τόν ἄνθρωπο τήν ἕκτη μέρα καί ὁ θεάνθρωπος Χριστός ἐπιλέγει νά πεθάνει τήν ἕκτη μέρα, τήν Μ. Παρασκευή, γιά νά πλάσει ξανά τόν ἄνθρωπο καί νά τόν ντύσει μέ τήν «θεοΰφαντη στολή» τῆς ἀναστάσεως καί τῆς ἀθανασίας. Προσερχόμενοι νά συμμετάσχουμε στά πάθη τοῦ θεανθρώπου, τό πρόσωπο τοῦ Χριστοῦ θά εἶναι πιά στό ἐπίκεντρο και ὄχι τά πρόσωπα τῶν ἀνθρώπων πού μᾶς περιβάλλουν, τό δικό μας πρόσωπο. Ἄν θέλουμε νά μεταβληθεῖ ἡ τραχύτητα τοῦ δερμάτινου χιτῶνα πού φέρουμε στήν ζωή μας, ὁ Χριστός καί τά πάθη Του θά πρέπει μιά γιά πάντα νά ἑλκύουν τήν προσοχή μας. Ἀτενίζοντας τόν Χριστό στά πάθη Του, ἀναγνωρίζουμε στήν σύγχυση καί τήν πλάνη τῶν πρωταγωνιστῶν – τῶν ἀρχιερέων, τοῦ Πιλάτου, τοῦ ὄχλου -, τήν δική μας ἀπόσταση ἀπό τήν ἀλήθεια τῶν γεγονότων. Ἡ τριπλῆ ἄρνηση τοῦ Θεοῦ ἀπό τόν Πέτρο, πού ὡστόσο εἶχε ἀκολουθήσει τόν Κύριο στή δημόσια ζωή του, ὅπως ἐμεῖς ἔχουμε ἐπιλέξει νά εἴμαστε μέλη τῆς Ἐκκλησίας, δείχνει μέ τόν πιό ξεκάθαρο τρόπο τό βάρος τῶν δερματίνων χιτώνων, ἀλλά καί τήν δυνατότητα νά δοῦμε στήν δωρεά τους τήν μετάνοια. Θά χρειαστεῖ, ὅμως, νά συναντήσουμε τό βλέμμα τοῦ Ἰησοῦ, ὅπως συνέβη καί μέ τόν Πέτρο, γιά νά θυμηθοῦμε τά λόγια Του καί νά ἀλλάζουμε τόν τρόπο μέ τόν ὁποῖο σκεπτόμαστε καί ζοῦμε. Ἀτενίζοντας τόν Χριστό στά πάθη Του δέν βλέπουμε μόνο τά πάθη του, ἀλλά καί τήν κατάληξή τους πού εἶναι ἡ Ἀνάσταση. Ὁ Χριστός πεθαίνει καθώς ἔχει κι αὐτός ἐνδυθεῖ ὅπως ὅλοι οἱ ἄνθρωποι τούς δερματίνους χιτῶνες ἀλλά χωρίς ἁμαρτία, καί τήν ἴδια στιγμή διδάσκει ὅτι μέσα στά πάθη Του, μέ τό Πάθος σέ ἐξέλιξη, ὁ ἄνθρωπος μπορεῖ νά ἀσκεῖται στήν ταπείνωση, τήν ὑπακοή στό θέλημα τοῦ Θεοῦ, τήν θυσία γιά ὁλόκληρο τό ἀνθρώπινο γένος καί νά εἶναι ἕτοιμος νά συγχωρέσει τούς ἐχθρούς του καί νά πεθάνει γι’ αὐτούς, ὥστε κι ἐμεῖς νά μποροῦμε νά πεθαίνουμε γιά τήν ἁμαρτία πού χωρίζει τούς ἀνθρώπους καί μέ τήν ἀγάπη νά ἀποκαθιστοῦμε τίς σχέσεις μας μέ τούς ἄλλους καί μέ τόν Θεό. Ὁ Υἱός, πού μαζί μέ τόν Πατέρα καί τό Ἅγιο Πνεῦμα, εἶχε ντύσει τούς προπάτορες μέ τούς δερματίνους χιτῶνες, τώρα ἀνεβαίνει γυμνός στόν Σταυρό γιά νά ἀπεκδυθεῖ τήν θνητότητα καί νά ντυθεῖ τόν χιτῶνα τῆς ἀθανασίας. Αὐτό ὁ χιτῶνας, ὁ χιτῶνας τῆς ἀθανασίας θά ἀποκαλυφθεῖ ὅτι εἶναι ὁ ἴδιος ὁ Χριστός.
Δέν μᾶς εἶναι ἄγνωστος αὐτός ὁ νέος χιτῶνας πού ὑφαίνεται μέσα ἀπό τά Πάθη τοῦ Χριστοῦ καί ὁλοκληρώνεται μέ τήν Ἀνάσταση. Μέ τήν βάπτισή μας ἔχουμε ἤδη ντυθεῖ τόν Χριστό, μᾶς ἔχει δοθεῖ ἡ ἀπαλλαγή ἀπό τήν ἁμαρτία καί ἡ δωρεά τῆς ἀθανασίας. Ἀλλά ἡ ζωή μας θά πρέπει νά μιμεῖται τήν ζωή τοῦ Χριστοῦ ὥστε κι ἐμεῖς μέ τήν θέλησή μας νά δείξουμε ὅτι θέλουμε νά εἴμαστε ντυμένοι μέ τόν Χριστό. Ὁ Κύριος μέ τήν τριήμερη ταφή καί ἀνάστασή Του δίνει σέ ὅλους ὅσους βαπτίζονται στό ὄνομα τῆς Ἁγίας Τριάδος τήν δυνατότητα νά ἀλλάξουν τόν δερμάτινο χιτῶνα μέ τόν «θεοΰφαντο χιτῶνα». Ἡ Μεγάλη Ἑβδομάδα πού καί φέτος ἀνοίγεται μπροστά μας εἶναι ἡ μεγάλη μας εὐκαιρία. Νά εὐχηθοῦμε ὁ Θεός νά δώσει νά ἀντιληφθοῦμε μέ ποιό τρόπο συμβαίνει ἡ μεταβολή ἑνός χιτῶνα πού μᾶς βαραίνει στήν γῆ σέ ἕναν χιτῶνα πού θά μᾶς ἀνεβάζει στόν Οὐρανό.