Ευλογημένοι εν Χριστώ αδελφοί,
Ο Απόστολος Παύλος στο σημερινό ανάγνωσμα, μας λέει ότι οι χριστιανοί «καυχώμεθα ἐν ταῖς θλίψεσιν, εἰδότες ὅτι ἡ θλῖψις ὑπομονὴν κατεργάζεται, ἡ δὲ ὑπομονὴ δοκιμήν, ἡ δὲ δοκιμὴ ἐλπίδα, ἡ δὲ ἐλπὶς οὐ καταισχύνει, ὅτι ἡ ἀγάπη τοῦ Θεοῦ ἐκκέχυται ἐν ταῖς καρδίαις ἡμῶν διὰ Πνεύματος ἁγίου τοῦ δοθέντος ἡμῖν».
Περιγράφει μια ενδιαφέρουσα πνευματική πορεία που ξεκινά με τις θλίψεις και τις δοκιμασίες, οι οποίες γεννούν σιγά σιγά την υπομονή, η δε υπομονή συγκροτεί σταδιακά τη δοκιμασμένη πλέον αρετή. Αυτή με τη σειρά της δημιουργεί μέσα μας μια κατάσταση ελπίδας, που δεν μας διαψεύδει. Και αυτό, διότι βιώνεται στην καρδία του ανθρώπου η αγάπη του Θεού. Η βίωση αυτή δεν είναι θεωρητική ή σχήμα λόγου, αλλά οφείλεται στην πέρα για πέρα πραγματική παρουσία του Αγίου Πνεύματος στην καρδία μας. Αυτή είναι η επιθυμητή κατάληξη – κατάσταση που επιβεβαιώνει την ελπίδα και μας κάνει να «καυχώμεθα ἐν ταῖς θλίψεσιν».
Μερικές από αυτές τις συμβουλές, όπως η ανάγκη της υπομονής στις αντιξοότητες της ζωής, η σημασία της ελπίδας, όταν εμφανίζονται διάφορες δύσκολες περιστάσεις, μπορούμε να τις βρούμε σε πολλές θρησκείες, φιλοσοφίες, ή ακόμα και σε σύγχρονες προσεγγίσεις ψυχολογίας και αυτοβελτίωσης. Αυτό που λείπει όμως σε όλα αυτά είναι η παρουσία του Αγίου Πνεύματος «ἐν ταῖς καρδίαις ἡμῶν». Χωρίς να θέλουμε να μηδενίσουμε τη σχετική αξία όλων αυτών, θεωρούμε ότι ο Απ. Παύλος διαφέρει στο ότι δεν εγκλωβίζει τον άνθρωπο στον εαυτό του. Οι λοιπές διδασκαλίες και προσεγγίσεις, όσο ωραία και σοφά λόγια και αν λένε, λειτουργούν στο ανθρώπινο πλαίσιο και μόνο. Προσπαθούν καλόπιστα μεν, να βοηθήσουν τον άνθρωπο να γίνει συνετός, να έχει θετική προσέγγιση, να νιώθει ωραία παρά τις θλίψεις, να βλέπει με αισιοδοξία όσα έρχονται, αλλά όλα ξεκινούν και μένουν στο ανθρώπινο επίπεδο. Η ορθόδοξη προσέγγιση του Αποστόλου, παίρνει όλα αυτά που η ζωή μας προσφέρει, θλίψεις, δοκιμασίες, θετικές και αρνητικές εμπειρίες, και προτείνει μια μεταμόρφωση τους σε μέσα έλκυσης και βίωσης του Αγίου Πνεύματος και κατ’ ακολουθίαν μιας οντολογικής εμπειρίας της αγάπης του Θεού. Να προσέξουμε ότι: η ελπίδα μας, κατά την πρόταση του Απ. Παύλου, υφίσταται, όχι διότι θα ξεπεραστούν τα εμπόδια, ή θα λυθούν τα προβλήματα, ή θα εκλείψει η αιτία της θλίψης. Η ελπίδα μας υπάρχει διότι, ήρθε το Άγιο Πνεύμα στην καρδία μας, και αυτό μας πιστοποιεί για την αγάπη του Θεού. Και όταν υπάρχει η αγάπη του Θεού μέσα μας, ως καρπός του Αγίου Πνεύματος, όλα μεταμορφώνονται. Δεν μας λυτρώνει από τη θλίψη, αλλά μας λυτρώνει διά της θλίψεως. Γι’ αυτό και η θλίψη είναι αιτία καύχησης, ο πειρασμός μπορεί να γίνει πρόξενος αρετής και η ανθρώπινη αδυναμία γεννήτρια ανεξήγητου θάρρους και δύναμης. Μπορεί σε πολλά σημερινά αυτιά και μυαλά, όλα αυτά να ακούγονται ως εξιδανικευμένες ωραιολογίες και προσπάθεια έλκυσης οπαδών στην εκκλησία, αλλά όσοι από μας διαβάζουμε τους βίους των Αγίων μας, μαρτύρων, οσίων, ανδρών και γυναικών, ξέρουμε ότι όσα λέει ο Απόστολός μας, είναι πιστοποιημένα με σφραγίδα αίματος μαρτυρίου και πολυετών ασκητικών ιδρώτων. Και αυτό αρκεί για μας.
Αγαπητέ π. Κωνσταντίνε,
Από σήμερα θα έχεις το προνόμιο να επιτελείς έργο για τον λαό του Θεού, δηλαδή να λειτουργείς, διότι ακριβώς αυτό σημαίνει λειτουργία, έργο του λαού και για τον λαό. Το κατ’ εξοχήν έργο που γίνεται για τον λαό είναι η Θεία Λειτουργία. Θα παραλαμβάνεις τον άρτο και τον οίνο, υλική προσφορά του λαού και διά της δικής σου επικλήσεως του Αγίου Πνεύματος θα μεταβάλλεται σε σώμα και αίμα Χριστού για να το αντιπροσφέρεις πίσω στον λαό. Η ύλη (άρτος και οίνος) γίνεται Θεός και το θεϊκό αίμα και σώμα επιστρέφει στην ύλη (στους υλικούς δηλαδή ανθρώπους) για να τους θεώσει. Συνειδητοποιείς π. Κωνσταντίνε, ότι με αυτό τον τρόπο γίνεσαι υπηρέτης της συνέχειας του μυστηρίου της Θείας Οικονομίας; Αυτό που έγινε εφ’ άπαξ με τη συνέργεια της Υπεραγίας Θεοτόκου για όλη την ανθρωπότητα, θα συνεχίζεται με τη δική σου συνέργεια, ως λειτουργού του Θεού, στο επίπεδο του κάθε πιστού ανθρώπου. Στην ουσία κάθε φορά που θα επιτελείς ως ιερέας ένα μυστήριο, θα παίρνεις κάτι υλικό από αυτό τον κόσμο (λάδι, νερό, κρασί) και θα το χρησιμοποιείς μεταμορφωτικά ως μέσο μετάδοσης του Αγίου Πνεύματος στον κόσμο.
Το μεγαλειώδες αυτό έργο δεν πετυχαίνει τον σκοπό του με μαγικό τρόπο. Το μεν μυστήριο της μεταβολής των υλικών στοιχείων σε μεταδοτικούς φορείς του Αγίου Πνεύματος επιτελείται, ανεξαρτήτως της ποιότητας του ιερέα που λειτουργεί ή του πιστού που το δέχεται. Η ενέργεια όμως του Αγίου Πνεύματος στην καρδία των πιστών δεν γίνεται χωρίς προϋποθέσεις. Βασική προϋπόθεση είναι η πνευματική κατάσταση του πιστού που μετέχει στο μυστήριο. Από την άλλη πλευρά, μπορεί το μυστήριο να επιτελείται ανεξαρτήτως της πνευματικής ποιότητας του ιερέα, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι η ευθύνη του ιερέα εκμηδενίζεται. Αντιθέτως, οι Άγιοι, μας περιγράφουν με φρικτό τρόπο την ευθύνη που ένιωθαν μπροστά στο έργο αυτό:
Ο Άγιος Συμεών ο Νέος Θεολόγος εξομολογείται:
«Ὅς γάρ οὐκ ἀποτάξεται κόσμῳ καί τοῖς ἐν κόσμῳ
καί τήν ψυχήν ἀρνήσεται τήν ἑαυτοῦ καί σῶμα
καί ὅλος γένηται νεκρός ταῖς αἰσθήσεσι πάσαις
μηδέν προσβλέπων ἐμπαθῶς τῶν ἡδέων τοῦ βίου,
μηδενός ὅλως ἐπιθυμῶν τῶν τοῦ κόσμου πραγμάτων… οὐ δύναται τήν μυστικήν καί ἀναίμακτον θύειν
Θεῷ θυσίαν καθαρῶς τῷ καθαρῷ τήν φύσιν…
… εἰ μή Θεοῦ κελεύσματι καί ἐκλογῇ ἐκείνου,
πληροφοροῦντος τήν αὐτοῦ ψυχήν ἐλλάμψει θείᾳ
καί ἐμπυρίζοντος αὐτήν πόθῳ θείας ἀγάπης,
οὐκ ἄν δοκῇ μοι εὔλογον ἱερουργεῖν τά θεῖα
καί τῶν ἀψαύστων καί φρικτῶν ἅπτεσθαι μυστηρίων.
Πραγματικά ξεκινώντας από τον εαυτό μου, μένουμε άναυδοι στο πόσο υψηλό έργο θεωρούσε τη Θεία Λειτουργία ο αναφερθείς Άγιος και κατά συνέπεια πόσο υψηλές απαιτήσεις είχε για αυτόν που θα ήθελε να υπηρετήσει σε αυτό το λειτούργημα. Ειλικρινώς π. Κωνσταντίνε, προβληματιζόμασταν, αν έπρεπε να αναφέρουμε αυτά τα λόγια τη σημερινή μέρα της χειροτονίας, μήπως και το μέγεθος των απαιτήσεων σου προκαλέσουν φόβο, αλλά κρίναμε ότι όλοι όσοι αξιωθήκαμε αυτού του υψίστου χαρίσματος της ιερωσύνης, με πρώτο επαναλαμβάνω τον εαυτό μου, πρέπει να διαβάζουμε συχνάκις τέτοια λόγια, ώστε αφενός να γνωρίζουμε που πρέπει να στοχεύει ο βίος μας, αφετέρου δε, να προσεγγίζουμε με φόβο και ταπείνωση το ιερό θυσιαστήριο, συναισθανόμενοι πόσο πολύ ο βίος μας διαφέρει από αυτά λόγια.
Η δε χάρις του Θεού «ἡ πάντοτε τά ἀσθενή θεραπεύουσα καί τά ἐλλείποντα ἀναπληροῦσα», βλέπουσα αν μη τι άλλο τη συναίσθηση της αναξιότητας μας, ευελπιστούμε ότι δεν θα βραδύνει την ενέργειά της επί των πιστών, ώστε και αυτοί να ωφεληθούν, αλλά και εμείς να μην κατακριθούμε ως ανάξιοι οικονόμοι των μυστηρίων του Θεού.
Η αγιότητα του βίου του ιερέα, όπως μας την περιέγραψε ο Άγιος Συμεών, μπορεί να μην είναι προϋπόθεση, ώστε να επιτελεστεί ένα μυστήριο της εκκλησίας, αλλά σίγουρα, αν στην καρδία του ιερέα κατοικεί, λόγω της αγιότητάς του, το Άγιο Πνεύμα, αυτό το Πνεύμα ως ευωδία μεταδίδεται στους πιστούς, ειδικά μέσω των μυστηρίων. Είναι πριν λίγες μέρες που διαβάσαμε στα τροπάρια της εορτής της Πεντηκοστής ότι
«Ἡ ἐπιφοιτήσασα ἰσχὺς σήμερον, αὕτη Πνεῦμα ἀγαθόν, Πνεῦμα σοφίας Θεοῦ, Πνεῦμα ἐκ Πατρὸς ἐκπορευτόν, καὶ δι’ Υἱοῦ πιστοῖς ἡμῖν πεφηνός, μεταδοτικόν, ἐν οἷς κατοικίζεται φύσει, τῆς ἐν ᾗ κατοπτεύεται ἁγιότητος».
Το Άγιο Πνεύμα είναι μεταδοτικόν, δηλαδή σε αυτούς στους οποίους κατοικεί μεταδίδει αγιότητα, αλλά και διά αυτών μεταδίδεται η αγιότητα σε όσους μπορούν να κατοπτεύσουν αυτή την αγιότητα. Άρα το θέμα της αγιότητας για τον ιερέα δεν είναι απλά ατομική επιλογή, αλλά επηρεάζει άμεσα το λειτουργικό έργο το οποίο υπηρετεί.
Π. Κωνσταντίνε,
Θα κληθείς να υπηρετήσεις μια κοινότητα ανθρώπων οι οποίοι θα σε καλούν πατέρα. Θα είσαι ποιμήν λογικών προβάτων, σύμφωνα με τα πρότυπα που μας παρουσιάζει η παράδοσή μας και η ίδια η Αγία Γραφή. Και οι δύο ιδιότητες συνεπάγονται την καθοδήγηση και την αρωγή των πιστών, όσων τουλάχιστον επιθυμούν, στην πορεία τους προς τη Βασιλεία του Θεού. Και οι δύο όμως ιδιότητες, προβλήθηκαν μέσα στην Αγία Γραφή, ως κλασικά παραδείγματα μεγάλης αγάπης. Ο πατέρας, στην παραβολή του άσωτου υιού και ο καλός ποιμήν που αφήνει τα 99 πρόβατα για να σώσει το πλανώμενο ένα, προβάλλονται όχι ως πρότυπα ισχύος ή εξουσίας, αλλά ως πρότυπα άπειρης αγάπης και θυσιαστικής προσφοράς. Αυτή την αγάπη αναμένει να αναγνωρίζει στο πρόσωπό σου και ο Χριστός μας, αλλά και οι πιστοί που θα σε προσεγγίζουν.
Ευχόμαστε, τόσο ημείς, όσο και όλοι όσοι συγκεντρωθήκαμε σήμερα στον ιερό τούτο ναό του Απ. Βαρνάβα και κυρίως οι οικείοι σου, οι οποίοι, σίγουρα γνωρίζουν και επιδοκιμάζουν το μεγάλο έργο που σήμερα αναλαμβάνεις, όπως η χάρις του Θεού, διά πρεσβειών της Υπεραγίας Θεοτόκου και του Πανευφήμου Απ. Βαρνάβα, σε αξιώσει να υπηρετήσεις θεοφιλώς, με θείο φόβο μέχρι τέλους και να αποδειχθείς άξιος οικονόμος και λειτουργός των μυστήριων του Θεού.
Σου το ευχόμεθα ολόψυχα.