ΑΓΙΟΣ ΘΕΟΔΩΡΟΣ
Ἱερὸς Ναὸς Ἁγίου Θεοδώρου
Ἐφημέριος:
Ἀρχιμ. Πανάρετος Κυπριανοῦ (τηλ.: 99006924).
Ψάλται:
Παναγιώτης Χρυσικός καὶ Αυγουστίνος Παπαϊακώβου.
Ἐπίτροποι:
Ἀρχιμ. Γρηγόριος Ἰωαννίδης, Ἀνδρούλλα Μιχαήλ, Γρηγόρης Ποιηταρίδης, Κυριάκος Παφίτης, Εὐδόκιος Θεοδώρου καὶ Ἰωάννα Χρυσάνθου.
Κατηχητών/Κατηχητριών:
π. Γρηγόριος Ιωαννίδης 99882272
π. Δημήτριος Δημαράς 96193353
Πανήγυρις
17/2 Ἁγίου Θεοδώρου Τήρωνος
Ἱερὸς Ναὸς Ἁγίου Θεοδώρου
Η εκκλησία του Αγίου Θεοδώρου του Τήρωνος βρίσκεται στο κέντρο της κοινότητας σε ένα μικρό λόφο και δεσπόζει σε όλη την κοινότητα. Το κτίσιμο του ναού ξεκίνησε το 1956 και τελείωσε το 1970.
Στον ίδιο χώρο που ανεγέρθηκε ο σημερινός ναός, βρισκόταν ένας μικρότερος ναός, οικοδόμημα του 1847, σύμφωνα με μαρτυρίες των κατοίκων. Ήταν μονόκλιτος, καμαροσκέπαστος, χωρίς κεραμίδια και κτισμένος με ασβεστόλιθους της περιοχής. Στη νότια πλευρά του ναού ήταν κτισμένη καμαροσκέπαστη βεράντα που στηριζόταν σε τέσσερις τοξοστοιχίες. Το καμπαναριό ήταν στην κορυφή του Αγίου Βήματος και δεν ξεπερνούσε τα δύο μέτρα. Από αυτό το ναό διασώθηκε μόνο το εικόνισμα (τοιχογραφία) του πολιούχου Άγιου της κοινότητας, το οποίο βρίσκεται μέσα στο σημερινό οικοδόμημα σε πετρόκτιστη θήκη.
Ο νέος ναός που ανεγέρθηκε στα ερείπια του παλιού, είναι τρίκλιτος, ρυθμού βασιλικής με Σταυροειδή Τρούλο. Έχει πανύψηλες, τετραγωνικού σχήματος κολόνες, τρεις σε κάθε σειρά, με τις οποίες χωρίζεται ο ναός σε ισάριθμα κλίτη. Το εικονοστάσι είναι ξύλινο και κοσμείται από 15 μεγάλες προσκυνηματικές εικόνες.
Πάνω στο εικονοστάσι υπάρχουν τρεις είσοδοι που αντιστοιχούν μία σε κάθε κλίτος. Στην κεντρική είσοδο απεικονίζεται ο Μέγας Αρχιερέας, στην ανατολική ο αρχάγγελος Μιχαήλ και στη δυτική ο Αρχάγγελος Γαβριήλ.
Στο ναό υπάρχουν τρεις είσοδοι, μία στα δυτικά, μια στα βόρεια και η κύρια είσοδος στα νότια. Ο ναός φωτίζεται με στενόμακρα παράθυρα, τα οποία στο ύψος τους σχηματίζουν μια μικρή καμάρα και μοιάζουν με φεγγίτες.
Ο γυναικωνίτης βρίσκεται στο πίσω μέρος της δυτικής πλευράς, είναι μικρών διαστάσεων και στενόμακρος.
Ο ναός άρχισε να τοιχογραφείται τα τελευταία χρόνια.
Εξωκκλήσια
Αγίου Αθανασίου Πεντασχοινίτη
Αγίου Αθανασίου Πεντασχοινίτη
Πριν από αρκετά χρόνια ο οικισμός του Αγίου Θεοδώρου βρισκόταν στην περιοχή Πεντάσχοινος, σε μικρή απόσταση από τη θάλασσα. Εκεί γεννήθηκε και έζησε ο Άγιος Αθανάσιος. Πήρε την επωνυμία Πεντασχοινίτης λόγω του ότι έζησε στην εν λόγω περιοχή.
Το ξωκλήσι χρονολογείται τον 7ο αιώνα και οικοδομήθηκε πάνω από τον τάφο του Αγίου. Από τα ερείπια του φαίνεται να ήταν μεγαλοπρεπής ναός. Ο ναός του Αγίου Αθανασίου του Πεντασχοινίτη υπέστη καταστροφικές ζημιές από τους σεισμούς που έπληξαν την Κύπρο το 1491.
Ο τάφος του Αγίου καθώς και ακόμα ένας τάφος, που λέγεται ότι ανήκει στον πατέρα του, ανακαλύφθηκαν το 2004 μετά από ανασκαφές. Μέσα στον τάφο του Αγίου βρέθηκαν κόκκαλα ζώων και εικάζεται ότι αυτοί που βρήκαν τα κόκκαλα του Αγίου, τα πήραν και τοποθέτησαν εκεί κόκκαλα ζώου.
Πάνω στο πάτωμα του νάρθηκα της εκκλησίας βρέθηκαν δύο τρύπες, μια βόρεια και μια νότια, που οδηγούσαν σε υπόγειες σήραγγες. Σύμφωνα με πληροφορίες, η βόρια σήραγγα οδηγεί προς τον οικισμό του Αγίου Θεοδώρου ενώ η νότια κατευθύνεται προς τη θάλασσα.
Κάτοικος του χωριού ανάφερε ότι κατά τη δεκαετία του 1950 δύο αρχαιοκάπηλοι, αφαίρεσαν μέσα από ένα από τους νεκρικούς θαλάμους το εικόνισμα του Αγίου Αθανασίου του Πεντασχοινίτη και το πώλησαν στην Αγγλία.
Ο Άγιος Αθανάσιος έκανε πολλά θαύματα, ακόμη και μετά το θάνατό του. Χάρη στα πολλά θαύματα του, ο ναός είχε γίνει πανορθόδοξο προσκύνημα και η τιμή του διαδόθηκε σε τέτοιο βαθμό που η αγιογράφηση του, από τον 12ο αιώνα και μετά, μαρτυρείται σε όλους τους ναούς του νησιού. Στις τοιχογραφίες ιστορήθηκε ως Διάκονος, αν και δεν υπάρχει τέτοια μαρτυρία από το βιογράφο του.
Η καθαυτό μνήμη του Αγίου Αθανασίου του Πεντασχοινίτη, δεν παρέμεινε γνωστή αλλά πριν από μερικά χρόνια καθιερώθηκε ως μέρα εορτασμού του η 10η Ιουλίου.
Τα τελευταία χρόνια, η γιορτή του Αγίου Αθανασίου τελείται στα ερείπια της εκκλησίας του, όπου μεταφέρεται και η εικόνα του.
Αγίων Αναργύρων
Αγίων Αναργύρων
Το ξωκλήσι των Αγίων Αναργύρων, Κοσμά και Δαμιανού, βρίσκεται σε απόσταση περίπου τριών χιλιομέτρων από τον πυρήνα του χωριού. Είναι ένα πετρόχτιστο εκκλησάκι κτισμένο το 1919, με δαπάνη του Δαμιανού Χατζηγεωργίου.
Είναι μικρών διαστάσεων, κτισμένο από πέτρες της περιοχής ακανόνιστου σχήματος. Έχει αμφικλινή, ξύλινη στέγη σκεπασμένη από κεραμίδια και δύο εισόδους. Το εικονοστάσι είναι ξυλόγλυπτο με λίγες εικόνες.
Το ξωκλήσι ανακαινίστηκε το 2006. Ο αυλόγυρος είναι μικρός και επιστρωμένος με μεγάλες άσπρες πλακόπετρες. Η νότια πλευρά του χώρου επενδύθηκε με πέτρα και στη δυτική άκρη της κατασκευάστηκε χαμηλό πέτρινο καμπαναριό δίπλα από μια βρύση.
Οι Άγιοι Ανάργυροι, είναι θαυματουργοί. Η μνήμη τους τιμάται την 1η Νοεμβρίου και τελείται Θεία Λειτουργία στο ξωκλήσι. Το ξωκλήσι είναι καθημερινά ανοιχτό για προσκύνημα.
Αγιών Τριών Παίδων
Αγιών Τριών Παίδων
Πρόσφατο εξωκλήσι το οποίο οικοδομήθηκε το 2004 και βρίσκεται επί του κεντρικού δρόμου Άγιος Θεόδωρος – Πεντάσχοινος λίγο πριν την παραλία.
Είναι τετράγωνου τύπου κατασκευασμένο και με κεραμίδι η στέγη. Τοιχογραφίες δεν υπάρχουν και το τέμπλο του ναού είναι ξύλινο, απλό, με τέσσερις άγιες εικόνες να το πλαισιώνουν. Η αφιερωμένη εικόνα των Αγίων Τριών Παίδων & Προφήτη Δανιήλ, γιορτάζεται στις 17 Δεκεμβρίου. Ο ναός εγκαινιάστηκε την Κυριακή 5 Ιουνίου του 2005.
Ένα άλλο τέτοιο εκκλησάκι αφιερωμένο των Αγίων Τριών Παίδων & Προφήτη Δανιήλ, βρισκόταν στο κατεχόμενο χωριό Σύγκραση της επαρχίας Αμμοχώστου. Μετά τον εκτοπισμό των κατοίκων από το χωριό τους, το ανοικοδόμησαν στην περιοχή Πεντάσχοινος.
Είναι ανοικτό καθημερινά για προσκύνημα.
Παναγίας Ασταθιωτίσσης
Παναγίας Ασταθιωτίσσης
Το ξωκλήσι της Παναγιάς των Ασταθκιών βρίσκεται ενάμισι χιλιόμετρο ανατολικά του χωριού, πάνω σε ένα μικρό ύψωμα. Είναι ένα μονόκλιτο καμαροσκέπαστο ξωκλήσι, αφιερωμένο στην Παναγιά των Ασταθκιών ή Ασταθκιώτισσα.
Για την επωνυμία του ξωκλησιού υπάρχουν δύο εκδοχές. Η μία λέει ότι η Παναγία πήρε το επώνυμο της από την τοποθεσία «Αστάθκια», στην οποία βρίσκεται το ξωκλήσι, αφού σύμφωνα με ένα παλιό χάρτη υπήρχε ο οικισμός με την ονομασία «Anastadia», ερείπια του οποίου δεν υπάρχουν εδώ και αρκετά χρόνια. Η δεύτερη εκδοχή λέει ότι η τοποθεσία αυτή ήταν πολύ εύφορη και παραγωγική σε σιτηρά. Τα στάχυα ήταν τόσο μεγάλα που όταν τα έβλεπαν οι γεωργοί αναφωνούσαν: «Α… Τι στάχυα! Α… Τι στάχυα…». Από αυτή την έκφραση επικράτησε η έκφραση «Αστάχυα», η οποία με γραμματική παραφθορά, ονομάζεται «Αστάθκια».
Το ξωκλήσι έχει ακανόνιστο σχήμα, είναι κτισμένο με πέτρες της περιοχής και έχει δύο εισόδους. Η Αγία Τράπεζα είναι πετρόχτιστη ενώ το εικονοστάσι πρέπει να δημιουργήθηκε αργότερα καθώς είναι ξύλινο. Το εσωτερικό του ναού είναι αγιογραφημένο και σύμφωνα με τον Άγγλο ερευνητή – συγγραφέα Rubert Gunnis, οι τοιχογραφίες αποτελούν έργα του 16ου αιώνα. Είναι λυπηρό το γεγονός ότι με την πάροδο του χρόνου μεγάλο μέρος των τοιχογραφιών έχει καταστραφεί λόγω της φυσικής φθοράς αλλά κυρίως του ανθρώπινου παράγοντα.
Το ξωκλήσι της Παναγιάς των Ασταθκιών έχει κηρυχτεί Μνημείο και βρίσκεται κάτω από την προστασία του Τμήματος Αρχαιοτήτων.
Η μνήμη της Παναγίας της Ασταθκιώτισσας τιμάται την Πέμπτη της Διακαινησίμου και τελείται Θεία Λειτουργία στο ξωκλήσι.
Στο παρελθόν οι πιστοί για να γιορτάσουν την μέρα αυτή, έφτιαχναν αυτοσχέδιες τέντες και έστηναν ένα μεγάλο φαγοπότι περιμετρικά του Ναού. Τα τελευταία χρόνια το Κοινοτικό Συμβούλιο Αγίου Θεοδώρου σε συνεργασία με την Εκκλησιαστική Επιτροπή Ιερού Ναού Αγίου Θεοδώρου οργανώνουν κάτι ανάλογο με την συνοδεία μουσικής.