Καλαβασος
Ἱερὸς Ναὸς Παναγίας
Ἐφημέριος Οἰκον. Βαρνάβας Παφίτης (τηλ.: 99441095).
Ψάλται:
Κυριάκος Αὐγουστῆ, Ἄθως Εὐτυχίου καὶ Κωνσταντῖνος Νικολάου.
Ἐπίτροποι:
Οἰκον. Βαρνάβας Παφίτης, Παντελῆς Γεωργίου, Ἀναστάσης Ἀνδρέου, Ἀναστασία Σταύρου, Χριστίνα Βαρελλᾶ, Κυριάκος Μάγου, Χριστίνα Κονταρᾶ καὶ Σταῦρος Χριστοδούλου.
Κατηχητών/Κατηχητριών:
π. Βαρνάβας Παφίτης 99441095
Παρασκευή Παφίτη 96604714
Πανήγυρις
25/3 Παναγίας Τητηότισσας
ΠΑΝΑΓΙΑ ΤΗΤΗΟΤΙΣΣΑ
Στο κέντρο του χωριού, ανάμεσα στα λιθόκτιστα παραδοσιακά σπίτια, βρίσκεται κτισμένη η κεντρική εκκλησία, που είναι αφιερωμένη στη Παναγία Τητηότησσα και γιορτάζεται στις 8 Σεπτεμβρίου.
Η εκκλησία κτίστηκε περί το 1892, στις αρχές δηλαδή του 19ου αιώνα. Αρχιτεκτονικά είναι κτισμένη σε τύπο σταυροειδές. Είναι σχετικά μεγάλη εκκλησία και έχει την άνεση να φιλοξενήσει μέχρι και τριακόσιους πιστούς.
Εξωτερικά ο ναός είναι κτισμένος με πέτρα της περιοχής και συγκεκριμένα βγαλμένη από το διπλανό χωριό Τόχνη. Ο περίβολος του ναού είναι σχετικά μεγάλος και πλακοστρωμένος. Το περίφραγμα του ναού από τη νοτιοδυτική πλευρά, είναι φραγμένο με ανθώνες και από τη βορειοανατολική, με σιδερένιο κάγκελο. Στα ανατολικά του ναού και έξω από το ιερό, εφαπτόμενο επί του οικοδομήματος, προβάλλεται το ψηλό, καμαρωτό, καμπαναριό της εκκλησίας.
Στο εσωτερικό της η εκκλησία, διατηρεί ένα εξαιρετικού και μεταχρονολογημένου τύπου, ξυλόγλυπτο εικονοστάσι. Οι άγιες εικόνες που το πλαισιώνουν, είναι και αυτές πολύ παλιές και καλοδιατηρημένες. Πιο πάνω από το εικονοστάσι, προβάλλεται άλλη μια σειρά μικρογραφιών, με παραστάσεις των δώδεκα αποστόλων μαζί με άλλους αγίους και πιο πάνω μια τρίτη σειρά μικρογραφιών και τέλος πιο πάνω η σταύρωση του Χριστού. Το εικονοστάσι επίσης διαθέτει τρεις πύλες. Την ωραία (κεντρική) πύλη, τη βόρεια (δεξιά) πύλη και τη νότια (αριστερή) πύλη. Ο άμβωνας ψηλά, στη δεξιά πτέρυγα, δε λείπει από το ναό και από αριστερά, ο δεσποτικός θρόνος. Ο γυναικωνίτης δίνει το παρόν του στο ναό, επίπεδος κτιστός, δεν είναι ξύλινος, όπως συμβαίνει σε άλλους ναούς της Κύπρου.
Η εκκλησία, αν και είναι αφιερωμένη στο γενέθλιο της Θεοτόκου, γιορτάζεται πανηγυρικά στις 25 Μαρτίου. Πολλοί είναι οι πιστοί που τρέχουν στη μέρα της γιορτής της Παναγίας, να φέρουν τα τάματά τους και να τιμήσουν με την παρουσία τους την μεγάλη αυτή μέρα, της Παναγίας Θεοτόκου.
Εξωκκλήσια
Παναγίας Λαμπροφορούσης
Εξωκλήσι Λαμπροφορούσα Παναγιά
Βορείως του χωριού και σε απόσταση 2 ½ περίπου χιλιομέτρων, βρίσκεται κτισμένο από το 1900 το ξωκλήσι της Λαμπροφορούσας. Το εξωκλήσι βρίσκεται πολύ κοντά στο ξωκλήσι του Αρχαγγέλου Μιχαήλ. Είναι και αυτό κτισμένο στο ύψωμα βουνού. Είναι κεραμιδόστεγο, καμαροσκέπαστο ξωκλήσι, πολύ απλό και συμμαζεμένο και μπορεί να φιλοξενήσει μέχρι δέκα πιστούς.
Το εξωκλήσι είναι πετρόκτιστο και ασπρισμένο. Η κύρια είσοδος του ναού, βρίσκεται από τη νότια πλευρά. Ο περίβολος άνετος και ανοιχτός, ο χώρος του χωρίς περίφραξη.
Εσωτερικά το εκκλησάκι είναι πολύ απλό. Για εικονοστάσι έχουμε ένα ξύλινο απλό ράφι με τις εικόνες επάνω, κατασκευασμένες από το 1948. Είναι επίπεδη, απλή εκκλησούλα και δεν λειτουργείται συχνά. Κατά την ημέρα της γιορτής του Αρχαγγέλου Μιχαήλ στις 9 Νοεμβρίου και μετά από τη λειτουργία, περνάνε από το ξωκλήσι της Λαμπροφορούσας και κάνουν παράκληση.
Ἁγίου Νεκταρίου καὶ Ἁγίας Εἰρήνης Χρυσοβαλάντου
Εξωκλήσι Αγίου Νεκταρίου
Το ξωκλήσι του Αγίου Νεκταρίου, βρίσκεται στη γνωστή για την κοινότητα τοποθεσία Αγίου Καλόγηρου. Η παράδοση μας παίρνει χρόνια πίσω και μας διηγείται πως πολύ παλιά, στη ίδια τοποθεσία υπήρχε μια σπηλιά και πάνω ακριβώς από αυτή τη σπηλιά, βρισκόταν κτισμένο το εκκλησάκι του Αγίου Καλόγηρου. Με το πέρασμα των χρόνων, αυτό γκρεμίστηκε και στη θέση του το 1970, έκτισαν το σημερινό εκκλησάκι του Αγίου Νεκταρίου. Κτίστηκε με την συμβολή και οικονομική ενίσχυση κατοίκου, που ήθελε να ολοκληρώσει το τάμα του προς τον άγιο, αφού του θεράπευσε την γυναίκα του. Βρίσκεται βορείως και σε απόσταση 2 ½ χιλ. έξω από το χωριό. Είναι μικρό απλό και μόλις που μπορεί να φιλοξενήσει 15 χριστιανούς.
Είναι τουβλόκτιστο και ασπρισμένο εξωτερικά, και δεν διαθέτει καμπαναριό. Είναι μονόχωρος και καμαροσκέπαστος ναός και με κεραμίδι η στέγη. Ο περίβολος του, είναι φραγμένος με χαμηλό τοίχο και το δάπεδο του είναι καλυμμένο με τσιμέντο.
Στο εσωτερικό του ο ναός ολοκληρώνεται μ’ ένα απλό ξύλινο εικονοστάσι, που φέρει μόνο την κεντρική πύλη. Στα δεξιά και αριστερά της Ωραίας Πύλης, υπάρχουν τρεις εικόνες σε κάθε πλευρά, που αγιογραφήθηκαν από την Μονή Σαλαμιού το 1987.
Παναγίας - Ζωοδόχου Πηγῆς
Εξωκλήσι Ζωοδόχου Πηγής
Η παράδοση και πάλι μας παίρνει χρόνια πίσω και μας μιλά για μια βραχώδη τοποθεσία. Κάπου εκεί υπήρχε η πέτρα, από την οποία έτρεχε ασταμάτητα νερό. Εκεί λοιπόν ακριβώς έκτισαν το εκκλησάκι που τότε έδωσαν το όνομα «Παναγίας Αγιασμάτου». Στην επίσημη της ονομασία, καλείται ως ξωκλήσι Ζωοδόχου Πηγής.
Άρχισαν το κτίσιμο του ναού από τον Δεκέμβριο 1969 και οι εργασίες ολοκληρώθηκαν τον Απρίλιο 1970. Είναι πολύ μικρό εκκλησάκι και μπορεί να φιλοξενήσει μέχρι είκοσι πιστούς. Βρίσκεται στα ανατολικά του χωριού σε απόσταση ενός χιλιομέτρου, ανάμεσα στις βουνοπλαγιές δύο βουνών. Είναι μονόχωρος, καμαροσκέπαστος και ορθογωνίου τύπου, το κτίσιμο του.
Το εξωκλήσι είναι εξωτερικά ασπρισμένο και μοιάζει από μακριά σαν ένα λαμπερό αστέρι, ανάμεσα στις βουνοπλαγιές. Η κύρια είσοδος του ναού, βρίσκεται στα δυτικά. Δύο μεγάλες διακοσμητικές καμάρες, καλύπτουν το στέγασμα της εισόδου. Τα δύο παράθυρα που διαθέτει ο ναός, βρίσκονται το ένα βόρεια και το άλλο νότια του ναού.
Εσωτερικά ο ναός διαθέτει ένα πολύ απλό, ξύλινο εικονοστάσι με τέσσερις απλές εικόνες, κατασκευής του 1970. Από τα αριστερά του εικονοστασίου προς το τέλος, υπάρχει ένα μικρό πρόσθετο ραφάκι, το οποίο και φιλοξενεί την άγια εικόνα της Ζωοδόχου Πηγής, κατασκευή του 1964. Είναι επίπεδο εκκλησάκι εσωτερικά, φτωχικό και καλοδιατηρημένο. Για την συντήρηση του ναού, η κοινότητα Καλαβασού φροντίζει με εράνους και με κάθε είδους βοήθεια.
Το εξωκλήσι λειτουργείται μια φορά τον χρόνο. Την Παρασκευή της Διακαινησίμου, η κοινότητα Καλαβασού γιορτάζει την Ζωοδόχο Πηγή, ή αλλιώς την Παναγία Αγιασμάτου.
Ἀρχαγγέλων Μιχαὴλ καὶ Γαβριὴλ
Εξωκλήσι Αρχαγγέλου Μιχαήλ
Ένα ξωκλησάκι κτισμένο περί τα μέσα του 20ου αιώνα (13/04/1945 ολοκληρώθηκε το έργο). Αρχιτεκτονικά είναι μονόχωρος, καμαροσκέπαστος ναός. Βρίσκεται στα βόρεια του χωριού, μισό περίπου χιλιόμετρο απόσταση, έξω στο ύψωμα ενός βουνού.
Εξωτερικά ο ναός είναι πλινθόκτιστος και ασπρισμένος. Ο περίβολός του είναι σχετικά άνετος, το δάπεδο στρωμένο με τσιμέντο, και το περίφραγμα του ναού από τη βορειοανατολική και δυτική πλευρά, είναι με χαμηλό τοίχο. Νοτίως του ναού υπάρχει άνοιγμα. Έξω στη δυτική πλευρά, υπάρχει ένα τσιμεντένιο κάθισμα, στο οποίο τοποθετείται η εικόνα του Αρχαγγέλου μετά την λιτάνευση, για την τελετή της παράκλησης. Δεν υπάρχει καμπαναριό. Είναι απέριττο εκκλησάκι, μόλις που μπορεί να φιλοξενήσει πενήντα πιστούς.
Εσωτερικά το εκκλησάκι φαίνεται να διατηρεί ένα πολύ απλό ξύλινο εικονοστάσι με 5-6 εικόνες. Οι εικόνες είναι πολύ παλιές, αλλά διατηρημένες. Το δάπεδο του ναού είναι επιστρωμένο με παλιές άσπρες πλάκες, της εποχής εκείνης. Η αφιερωμένη εικόνα του Αρχαγγέλου Μιχαήλ, βρίσκεται σε ειδικό εικονοστάσι στα δεξιά του τέμπλου και χρονολογείται από το 1909. Υπάρχει και μια δεύτερη εικόνα του Αρχαγγέλου, δίπλα από την εικόνα της Παναγίας, στο εικονοστάσι που ζωγραφίστηκε από τις μοναχές της Μονής Αγίου Γεωργίου Αλαμάνου, το 1950. Χρονολογικής αξίας, φαίνεται οπτικά να ξεχωρίζει η εικόνα που βρίσκεται από αριστερά του τέμπλου, αυτή του Αγίου Γεωργίου, η τρίτη εικόνα στη σειρά, μετά του Ιωάννη Προδρόμου.
Η κύρια είσοδος του ναού βρίσκεται στα νότια, μαζί με δυο παράθυρα από αριστερά και δεξιά. Άλλη μια εξώθυρα του ναού, βρίσκεται στα βόρεια.
Το ξωκλησάκι λειτουργείται μια φορά τον χρόνο, στις 8 Νοεμβρίου, ημέρα της γιορτής του Αρχαγγέλου Μιχαήλ.
Ἁγίου Γεωργίου
Εξωκλήσι Αγίου Γεωργίου
Νότια του χωριού Καλαβασός και κάπου τρία χιλιόμετρα απόσταση έξω από το χωριό, παίρνοντας το δρόμο προς το χωριό Μαρί, σε μια επίπεδη τοποθεσία περιτριγυρισμένη από άγρια βλάστηση, θα συναντήσουμε το ξωκλήσι του Αγίου Γεωργίου.
Είναι ένα εξωκλήσι μικρό, απέριττο, αρχιτεκτονικά μονόχωρο και καμαροσκέπαστο.
Εξωτερικά είναι πλινθόκτιστο κτισμένο και ασπρισμένο. Ο περίβολός του είναι στρωμένος με τσιμεντένιο το πάτωμα και το περίφραγμά του, με χαμηλό κτιστό τοίχο. Δεν διαθέτει καμπαναριό.
Εσωτερικά το εξωκλήσι είναι απλό και επίπεδο. Το μοναδικό ξύλινο ψαλτήρι που διαθέτει, δίνει το παρόν του στον υπόλοιπο εκκλησιαστικό εξοπλισμό του ναού. Το εικονοστάσι του είναι απλό, ξύλινο με μια πύλη, την κεντρική. Οι λιγοστές εικόνες που το πλαισιώνουν, θεωρούνται παλιές, αλλά είναι καλοδιατηρημένες. Σε ειδικό σφραγιστό προσκυνητάρι, στα δεξιά του εικονοστασίου, η τελευταία εικόνα που βρίσκεται εκεί, είναι αυτή που είναι αφιερωμένη στον Άγιο Γεώργιο.
Το εξωκλήσι λειτουργεί μια φορά το χρόνο. Κατά την ημέρα της γιορτής του Αγίου Γεωργίου, στις 23 Απριλίου, όλη η κοινότητα μαζεύεται για να τιμήσει τον Άγιο Γεώργιο, φέροντας μαζί και τα τάματά τους.
Ἁγίου Γεωργίου Κεφαλᾶ
Εξωκλήσι Αγίου Γεωργίου Κεφάλα
Λέγεται πως είναι φοβερά θαυματουργός για τους πονοκεφάλους, άλλωστε έτσι τον βάφτισαν οι κάτοικοι στη κοινότητα της Καλαβασού. Ο Άγιος Γεώργιος Κεφάλας, βρίσκεται κτισμένος τρία χιλιόμετρα έξω από το χωριό, προς το δρόμο του χωριού Βασιλικό.
Το εκκλησάκι είναι κτίσμα του 19ου αιώνα, αρχιτεκτονικά είναι μονόχωρος και καμαροσκέπαστος, με κεραμίδια η στέγη και ορθογώνιου τύπου το σχήμα του ναού. Δεν υπάρχει κάτι το ιδιαίτερο στο αρχιτεκτονικό του κτίσμα. Είναι μικρό απέριττο εκκλησάκι, που μόλις τριάντα πιστούς αρκεί να φιλοξενήσει. Είναι πετρόκτιστο, ασπρισμένο εξωτερικά και ο περίβολος του ναού άνετος και όχι φραγμένος, το δάπεδό του είναι επιστρωμένο με τσιμέντο.
Εσωτερικά το εκκλησάκι διαθέτει ένα ξύλινο απλό ψαλτήρι και ένα απλό ξύλινο τέμπλο. Δεν διαθέτει γυναικωνίτη. Το τέμπλο του πλαισιώνεται με έξη πολύ παλιές εικόνες, οι οποίες ζωγραφίστηκαν από αγιογράφους μοναχούς της Μονής Σταυροβουνίου. Υπάρχουν δύο πύλες στο τέμπλο, η κεντρική και η βόρεια πύλη. Στα δεξιά του τέμπλου υπάρχει ένα πρόχειρο ραφάκι, όπου φιλοξενείται η εικόνα του Αγίου Γεωργίου. Οι εικόνες χρονολογούνται από τις αρχές του 19ου αιώνα. Το ξωκλήσι λειτουργείται μια φορά το χρόνο, κατά την ημέρα της γιορτής του Αγίου Γεωργίου, στις 3 Νοεμβρίου, όπου γιορτάζεται και η αποκομιδή των λειψάνων του Αγίου.